استعمار ستیزی در اشعار ملک‌الشعراء بهار و جمیل صدقی الزهاوی

در این گفتار به بررسی دیدگاه­های ملک الشعراء بهار (متوفّای1330ش) و جمیل صدقی الزهاوی (متوفّای 1932م) در باب استعمار ستیزی در اشعار آنها پرداخته می­شود. با توجّه به این که دو شاعر در یک زمان زندگی می­کرده­اند، اشتراک های زیادی میان افکار آنها دیده می­شود.  روابط متقابل میان ملل عالم به خصوص ملل هم­جوار، از دیرباز مرسوم و متداول بوده است. در این میان رابطه­ی فرهنگی و ادبی ملّت ایران و عراق در طول تاریخ، بیش از هر ملّت دیگری بوده­است. در واقع ادبیّات هر ملّتی منعکس کننده­ی اوضاع سیاسی- اجتماعی آن ملّت است و تشابه افکار و مضامین ادبی علاوه بر تأثیر و تأثّر شاعران و نویسندگان از یکدیگر، می­تواند نشان دهنده­ی نیازها و معضلات یکسان جوامع بشری باشد.  این مقاله به روش کتابخانه ای نوشته شده که در ابتدا از مطالب مورد نیاز فیش برداری و طبقه بندی گشته و سپس به نگارش مطالب به صورت توصیفی – تحلیلی پرداخته شده است.  در این مقاله، پس از بحث مختصری پیرامون ادبیّات و اوضاع سیاسی – اجتماعی در ایران و عراق و زندگی دو شاعر، به بررسی استعمارستیزی و مخالفت با دخالت بیگانگان در نگاه آن دو پرداخته و اشعاری مناسب به عنوان شاهد آورده می شود . یکی از مهمترین فواید این پژوهش­ها علاوه بر نشان دادن پیوند نزدیک ادبیّات با اوضاع و احوال سیاسی و اجتماعی، درک بهتر تعامل ادبی و فرهنگی ِ ادبیّات فارسی با کشورهای عربی است .